In het Bilsteindal dat van Warstein naar het zuidwesten loopt ligt een druipsteengrot met een wildpark er omheen. Het geheel ligt op een kilometer of 4 vanuit Warstein. Wij dus even snel boodschappen gedaan en op pad. Parkeren met onze 10 meter totale lengte kon op het meest afgelegen en daardoor ook vrijwel lege parkeerterrein P3. Te voet naar de grot dus. Deze wandeling voert ons langs een paar terreinen met wild. Vooral het areaal met wilde zwijnen zag er goed uit. Ruim opgezet met niet teveel varkens erin. Daardoor was er nog ruimschoots vegetatie voorhanden. Zag er mooi uit. Door het voeren met uit een automaat verkrijgbare maïskorrels zijn de varkens nagenoeg tam. Toch wel leuk om te zien. Een helling werd begraasd door twee geiten. Twee was genoeg, want geiten eten ook alles en zo heeft de plantenwereld tijd om zich te herstellen. Zet je er meer in, wordt de helling kaalgevreten. De wortels van de planten sterven dan ook af, waardoor de grond op de helling niet meer wordt vastgehouden. Een flinke bui kan dan een aardverschuiving veroorzaken. Verder waren er nog schapen en herten.

De grot zelf is een typische uitgesleten druipsteengrot met mooie formaties. Wat ons hier opviel waren de smalle, maar erg hoge gangen. Dit was onze zevende en laatste grot deze vakantie. Ik kan alleen maar zeggen: geen twee waren hetzelfde, de formaties zijn gelijksoortig maar overal weer verrassend anders. Elke keer hadden we het gevoel dat ook deze grot weer de moeite waard was geweest. Omdat de bezoeken niet al te veel tijd in beslag nemen bleek dit een heel relaxed vakantiethema te zijn geweest. We denken al na over een nieuw thema voor volgend jaar.

[tb_google_map]

Van Wiehl wilden we naar Iserlohn om de volgende grot te bezichtigen, de Dechenhöhle met bijbehorend Deutsches Höhlenmuseum. De Stellplatz in Iserlohn was niet helemaal naar ons zin. Omringd door hoge bomen, dus geen satelietontvangst, stenen ondergrond, plaatsen niet vlak en te weinig ruimte voor de aanhanger. Vlakbij Iserlohn ligt Hemer. De oplettende lezer zal hebben opgemerkt dat we daar afgelopen winter ook al zijn geweest. Die plek was zeer geschikt. Wij zijn dus even doorgereden en hebben ons daar geïnstalleerd. Dat bleek een goed idee. We hebben in Hemer heerlijk genietsnut tot maandagmorgen. Maandag was dus weer een actie-dag. Eerst inpakken, tanks legen en vullen, boodschappen doen. Dan naar de Dechenhöhle.

Op de parkeerplaats voor touringcars de camper geparkeerd. De tunnel naar de grot was maar 2,4 m hoog en daar passen wij niet onderdoor. Bussen stonden er toch niet. Te voet naar de grot en het museum. Mooi gebouwtje aan de spoorlijn. Die spoorlijn heeft ook geleid tot de ontdekking van de grot. Bij de aanleg ervan in 1868 liet een spoorwegwerker gereedschap in een kleine spleet in de bergwand vallen. Gereedschap was duur en moest bij verlies zelf betaald worden. De arme man was dus zo goed niet of hij moest het gat groter maken en zich erdoor naar beneden laten zakken. Het gereedschap werd teruggevonden, en tegelijk de grot ontdekt. De man stond in een zaal die nu de Kapel wordt genoemd. Deze grot is weer heel anders dan de anderen die we hebben bezocht. Brede, ruime gangen met prachtige formaties. We mochten helaas niet fotograferen. Maar op Google vind je prachtige afbeeldingen van de grot. Zoek op “Dechenhöhle” en kies dan voor “Images”. Het valt ons ook elke keer weer op dat je inmiddels gaat denken:”been there, done that”, om vervolgens weer verrast te worden door de schoonheid van de kalksteenformaties. Na een goede drie kwartier sta je voldaan weer buiten. Elke keer weer een verrassing wat voor moois er in de grot is ontstaan. Geen twee hetzelfde.

Op naar de volgende grot: Bilsteinhöhle bij Wartsein. In Warstein wordt ook het Warsteiner Bier gebrouwen. De brouwerij heeft een eigen Stellplatz/Camping met alle voorzieningen. Er worden fabrieksrondleidingen gegeven. Dat gaan we dinsdagmiddag doen. Daarna ben ik waarschijnlijk de rijvaardigheid verloren dus woensdag weer verkassen.  Onderweg langs de Bilsteinhöhle en de Lörmecke-Turm. Waar we woensdag uiteindelijk naar toe gaan weten we nog niet.

[tb_google_map]

Vanmorgen ingepakt en naar de druipsteengrot in Wiehl gereden. We missen daar net een rondleiding en treffen de kassa verlaten aan. Ook geen briefjes of aanwijzingen, behalve een bord met: volgende rondleiding – en dan een houten speelgoedklokje dat op 12:45 uur staat ingesteld. Dat was dus twee minuten geleden. Wordt je toch een beetje onzeker van. Klopt dat wel? Wanneer is dan de volgende echt? Zijn ze überhaupt wel open? Je kent dat wel. Wij dus een minuut of 15 gewacht, en jawel. Daar kwam een hele groep uit de grond opgerezen. Nou ja, de trap op vanuit de grot. De gids nam vervolgens plaats in het kassa-huisje en opende het loket. Volgende rondleiding bleek om 13:45 uur plaats te vinden. Waarschijnlijk een foutje gemaakt met het klokje, of het wijzertje zat niet helemaal strak meer. Maakt niet uit. Inmiddels dorst gekregen dus allebei een flesje water bij de gids gekocht. Kwart voor twee gaan we dan naar binnen.

De grot is voor een deel gegraven en aangelegd. Er worden sind 1925 rondleidingen gegeven en daarvoor zijn indertijd al aardig wat aanpassingen gedaan. De schade door de vele bezoekers wordt duidelijk zichtbaar aan de zwarte verkleuringen van de kalkafzettingen. As je een druipsteen aanraakt, draag je zuren en vetten van je huid over op de steen. Die zorgen ervoor dat de kalk zwart wordt en door het vet ook niet meer kan groeien. Dat groeien gaat sowieso maar erg langzaam. Gemiddeld 1 millimeter elke 10 (ja, tien) jaren. Er groeit ook veel alg en varens in het schijnsel van de lampen. Dat is op zich normaal, maar wordt in de meeste grotten elk jaar of zelfs twee keer per jaar verwijderd. Hier kennelijk niet in die frequentie. Dat resulteert in een beetje groezelige indruk van de hele grot. Grotten hebben een “eigen” kleur. Dat komt doordat er kleurstoffen van het aardoppervlak met het water mee de grot insijpelen. Niet alleen de opgeloste kalk, maar ook de verschillende pigmenten zetten zich in de grot af. Deze grot was tamelijk diep bruin, leemachtig. De druipsteenformaties hebben veel meer stromende vormen en er zijn veel minder stalagmieten en stalactieten gevormd. Eerst vonden we het een beetje tegenvallen, maar er was toch best veel te zien.

Als je stopt met vergelijken, kan alles toch tot zijn recht komen.

Uiteindelijk toch heel blij dat we ook deze hebben bezocht.

Foto’s volgen hier onder.

[tb_google_map]

Zondag gaan we van Han-sur-Lesse naar Duitsland. We willen naar de beremdste grot in Duitsland, de Attahöhle in Attendorn, Sauerland. We komen aan het einde van de middag aan op het parkeerterrein en ik kan me nog net aanmelden bij de administratie. We krijgen twee sleuteltjes voor de electriciteitspaal en de verswater/riool aansluiting. Om 17:30 uur gaat het parkeerterrein dicht. Toch weet een ouder echtpaar nog door een slagboom te rijden en vraagt zich af of ze stroom kunnen krijgen. Hun koelkast is niet in orde, het blijft er te warm als er op gas moet worden gedraaid. Wij hebben de stroom pas nodig als we de grot gaan bezoeken. Dan zetten we de airco aan zodat de hond het niet te warm krijgt in de camper. We staan onze aansluiting af en de volgende morgen vroeg steekt de buurman de stekker weer terug in onze camper. Iedereen blij dus.

Dat probleem met het gas heb ik ook een paar keer gehad. Na een tijdje gaat de sproeier van de brander toch weer verstopt zitten. Ik heb inmiddels een dun reepje van een sigaretten-filter in de gasleiding voor de brander gestopt. Sindsdien geen probleem meer gehad.

’s Maandags bezoeken we de grot en gaan direct daarna door naar Bielstein/Wiehl.

De grot is een absolute bezienswaardigheid. We dachten dat we na het overweldigende van Han-sur-Lesse niet makkelijk meer onder de indruk zouden komen, maar daar was geen sprake van. De Attahöhle lijkt duidelijk ouder dan de grotten in België. De druipsteenformaties lijken groter en uitgebreider te zijn. Er zijn ook plassen waar water blijft staan en waarin zich kristallen vormen. De grot is nauwer dan die in België en heeft minder en veel kleinere zalen. Toch hebben we van de rondleiding genoten. Prachtige formaties en mooie kleuren zonder kermis-ledjes. Wij raden een bezoek zeker aan.

We mochten niet fotograferen in de Attahöhle, dus dat doen we dan ook niet.

[tb_google_map]

Woensdag zijn we dus het park in geweest. Je kunt op twee manieren, te voet en per safari-trein-wagen-truck-dinges. Wij willen te voet. Weer met het trammetje, nu naar het begin van het wandelpad. Het is een rondwandeling van naar keuze 2,5 of 5,5 kilometer. De langste dus. Het leek alleen veel verder. 5,5 km zou je makkelijk in anderhalf uur moeten kunnen afleggen, maar wij hebben er bijna vier uur over gedaan. Kennelijk hebben we veel tijd besteed aan de vele uitzichtpunten, dierenverblijven, het boomkruinpad en noem maar op. In het begin was ik een beetje teleurgesteld. We zien in het eerste deel vooral afgeheinde stukken met verschillende hertensoorten. Ze zitten per soort in hun eigen omheining. Dat was niet wat ik me had voorgesteld bij de presentatie van het park. Vooral het stuk met de wilde zwijnen was deprimerend. Dat zegt niets over de kwaliteit van het park of de verzorging van de dieren, maar wilde zwijnen slopen alles waar ze bij kunnen. En als ze in een omheining zitten wordt dat één enorme modderpoel. Alle vegetatie behalve volwassen bomen wordt tot 30 cm onder de grond weggevreten.

Er waren ook roofvogels in grote vliegkooien en een rots met gieren. Die gieren kunnen niet meer vliegen. Ze zijn in aanvaring gekomen met windturbines en daarbij blijvend beschadigd. Vogelbeschermings-organisaties in de landen waar ze van nature voorkomen peppen ze weer een beetje op en Domaine des Grotts de Han geeft ze dan een relatief rustige en veilige oude dag. Dat vind ik dan wel weer mooi.

Het park heeft ook een van de weinige Veelvraten die in gevangenschap worden gehouden. De Veelvraat is de grootste marterachtige en leeft solitair. Er was er dus ook maar een in een enorm areaal. Hij was net gevoerd en we hebben wel een half uur staan kijken hoe hij alle stukken vlees ergens op zijn territorium verstopte. Druk baasje, vermakelijk gezicht.

Er zijn ook Bizons, die bevinden zich zoals bijna alle dieren op grote afstand in hun enorme weide. Inzoomen dus en vooral met de verrekijker bewonderen. Onmisbaar attribuut in dit soort parken. Of bij wandelingen in het algemeen.

Kortom, het weer is goed en de wandeling is leuk. We hebben ervan genoten.

[tb_google_map]

De grot van Spa-Remouchams uit, en op naar de volgende. In Han sur Lesse is het Domaine des Grottes de Han gevestigd. Dit is een combinatie van de grotten en een wildpark. Beide attracties zijn afzonderlijk te bezoeken. De grotten spreken voor zich. Het wildpark heeft lokale en historische diersoorten. De roofdieren in grote royale omheiningen, de grazers op grote, open vlaktes. Je kunt ook een kaart voor alle attracties kopen voor € 27,50. Dan mag je overal één keer in, maar de kaart is geldig tot november in het jaar waarin hij gekocht is. Je kunt dus twee keer gaan als dat beter uitkomt en toch de relatieve korting krijgen. Wij hebben het dus ook in twee dagen gedaan. Dinsdag de grotten en woensdag het park.

Dit artikel gaat over de grot. Het park komt in een volgend stukje.

De ingang van de grot ligt een eind buiten de plaats Han in de vallei van de Lesse. Je gaat na het kopen van je toegangsbewijs door het hoofdgebouw naar een perron. Daar wordt je door een grappige oude tram opgehaald en in open wagons in ongeveer 20 minuten naar ingang van de grot gebracht. Het ritje alleen is al leuk. Er rijden fotografen met valkparkieten op hun schouder met de tram mee. Ze zetten de parkiet op je schouder en maken daar dan een foto van. Kun je dan bij de uitgang van de grot kopen. Niets voor mij, zoiets. Bij de grot wordt de relatief grote groep gesplitst in een Franstalig en een Nederlands deel. Wij krijgen dus een rondleiding in onze eigen taal. Da’s makkelijk.

De grot is enorm groot. Vergeleken met Spa-Remouchamps is de begaanbare lengte groter, de zalen zijn groter en de grootste zaal (de kathedraal) is enorm. De druipsteenformaties zijn prachtig en indrukwekkend. De reputatie van de grot is zeker niet overdreven. Als je ooit in de buurt bent moet je zeker gaan kijken. We mochten zonder flits fotograferen, dus er is weer een foto-galerij.

[tb_google_map]

Maandag zijn we naar Spa-Remouchamps gereden. In het plaatsje Aywaille, een paar kilometer verderop, is een overnachtingsplaats bij het gemeentelijke zwembad. In Aywaille ook even boodschappen gedaan bij de Carrefour. Grote winkel met een zeer ruime sortering. Lekkere hapjes en mooie biefstuk gekocht. Daarna naar het zwembad. Op zich een leuke plek, vlak naast het bad met een openbare speeltuin in het park. Natuurlijk een beetje druk, maar wel gezellig en we gingen ervan uit dat het sluitingstijd wel rustig zou worden. De speeltuin bleek echter een grote aantrekkingskracht op jongere ouderen te hebben die tot diep in de nacht van de schommels gebruik maakten. Onrustig geslapen dus, stemmen en geluiden ’s nachts. We mochten voor onze bijdrage twee nachten blijven, maar besloten dinsdag al weer te gaan rijden. Vroeg op dus, dan naar de grotten, en daarna meteen door naar Han sûr Lesse.

Maar eerst naar de grot. De ingang is een beetje verborgen in de hoofdstraat van Remouchamps. We verwachtten eigenlijk een ruim parkeerterrein met borden en zo. Dat was er dus niet. We waren er al bijna voorbij, maar ik zag nog net “Grotte … ” in mijn ooghoek. Geen parkeerplek dus voor een camper met aanhanger. Gewoon fileparkeren in de straat. Dus maar doorgereden om een plekje te zoeken. En inderdaad, onder het dalviaduct van de autosnelweg was een groot terrein met gravel voor bussen. Daar hadden we ruimte genoeg. En gratis 🙂 . Een klein stukje teruggelopen naar de ingang. De Entree is € 14 per volwassene. De moeite zeker waard, het is een prachtige grot en het is veel werk en onderhoud om zoiets voor het publiek veilig toegankelijk te houden.

In Remouchamps ga je te voet door de gangen en zalen en met een bootje 700 m terug over het riviertje dat de grot ooit heeft uitgesleten. Erg leuk. De rondleiding was leuk en de gids amusant.

[tb_google_map]